Thời điểm hiện nay, dù dịch bệnh đang được kiểm soát tốt ở Việt Nam và một số quốc gia Đông Nam Á đã bắt đầu bước vào trạng thái “bình thường mới”, dịch bệnh vẫn diễn biến hết sức phức tạp trên phạm vi toàn cầu. Từ đầu tháng 6/2020 đến nay, số ca nhiễm bệnh Covid-19 trên thế giới liên tục duy trì ở mức cao chưa từng có là 120.000-140.000 người/ngày. Một số nước khi dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp, mở cửa biên giới lại phải đối mặt với nguy cơ tái bùng phát dịch. Các nước đối tác lớn của Việt Nam đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ngày 08 tháng 6 năm 2020, Ngân hàng Thế giới (WB) nhận định nền kinh tế toàn cầu sẽ suy giảm nghiêm trọng 5,2% trong năm nay do cú sốc nhanh và lớn của dịch COVID-19 gây ra cùng với các biện pháp đóng cửa nền kinh tế nhằm ngăn chặn sự lây lan của đại dịch. Đây sẽ là cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất kể từ Chiến tranh Thế giới lần thứ II với phần lớn các nền kinh tế đang phải trải qua sự sụt giảm sản lượng bình quân trên đầu người kể từ năm 1870.
Trong báo cáo mới nhất phát hành vào giữa tháng 6/2020, ADB tiếp tục hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của châu Á trong năm 2020 do những diễn biến phức tạp của dịch bệnh, đặc biệt là sự bùng phát của các ổ dịch mới ở 3 nền kinh tế Bắc Á quan trọng là Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản. Cụ thể: Khu vực Bắc Á sẽ tăng trưởng thấp ở mức 1,3% trong năm 2020. Kinh tế Nam Á dự báo giảm 3% trong năm 2020 khi bị tác động nặng nề bởi Covid-19. Trong đó, kinh tế Ấn Độ giảm 4% trong năm tài khóa 2020 (kết thúc vào 31/3/2021). Nhờ khống chế dịch bệnh tốt hơn, các nền kinh tế Đông Nam Á sụt giảm nhẹ hơn (giảm 2,7%) trong năm 2020. Trong số đó, một số nước bị ảnh hưởng lớn bởi suy giảm tiêu dùng nội địa và đầu tư sẽ có GDP giảm trong năm 2020 như Philippines (giảm 3,8%), Indonesia (giảm 1%) và Thái Lan giảm 6,5%. Riêng Việt Nam được dự báo tăng trưởng ấn tượng 4,1% nhờ sớm khống chế được dịch bệnh. Theo ADB, mặc dù dự báo này đã giảm 0,7% điểm so với dự báo được đưa ra vào tháng 4, nhưng Việt Nam vẫn là nền kinh tế có tăng trưởng dự báo cao nhất trong khu vực Đông Nam Á.
Lạm phát của các nền kinh tế đang phát triển châu Á được dự báo ở mức 2,9% trong năm 2020, phản ánh nhu cầu thấp và giá dầu giảm. Đà giảm giá sẽ tiếp tục trong năm 2021 với lạm phát chỉ ở mức 2,4%, do nền kinh tế, đặc biệt là tiêu dùng cần nhiều thời gian để phục hồi.
Hoạt động thương mại trên thế giới tiếp tục đối mặt với những khó khăn, thách thức lớn trong 6 tháng đầu năm, xuất nhập khẩu của nhiều nước đều giảm sút mạnh xuống mức thấp nhất ít nhất 4 năm qua do nhu cầu thấp và chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Ngày 3 tháng 6 năm 2020, Tổ chức Thương mại Thế giới đã công bố Chỉ số tăng trưởng thương mại hàng hóa toàn cầu đã giảm kỷ lục còn 87,6, mức thấp nhất kể từ khi chỉ số này được đưa ra vào tháng 7/2016, cho thấy thương mại toàn cầu giảm sút mạnh trong nửa đầu năm nay.
Trước đại dịch, cuộc chiến thương mại giữa các nền kinh tế lớn như Trung Quốc và Mỹ làm tăng trưởng kinh tế chậm lại. WTO ước tính thương mại hàng hóa thế giới có thể giảm từ 13% đến 32% trong năm nay, tùy thuộc vào thời gian xảy ra đại dịch và hiệu quả của các phản ứng chính sách.
Đại dịch Covid cũng đã tác động rất mạnh tới các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) do nguồn lực tài chính và khả năng vay hạn chế, khó tìm nguồn cung ứng thay thế từ các nhà cung cấp mới. Các doanh nghiệp MSMEs là xương sống của nhiều nền kinh tế, chiếm 95% tổng số các công ty trên toàn thế giới và chiếm 60% việc làm. Nhiều MSME phụ thuộc vào thương mại quốc tế vì xuất khẩu sản phẩm thông qua các kênh trực tiếp hoặc gián tiếp, hoặc vì nhập khẩu đầu vào để sản xuất các sản phẩm bán trong nước.
Chính phủ các nước cũng đã đưa ra các biện pháp kích thích khẩn cấp và hỗ trợ cho MSMEs, như hỗ trợ thanh khoản để giải quyết các vấn đề về dòng tiền, với mục đích duy trì việc làm và đảm bảo tính liên tục trong kinh doanh, cũng như các biện pháp mở rộng cơ hội thương mại cho MSMEs; phát triển khả năng phục hồi của MSMEs và xây dựng năng lực của họ để vượt qua những cú sốc trong tương lai đối với chuỗi cung và cầu.
Trong nước, sau một tháng tái khởi động lại nền kinh tế, các doanh nghiệp đã nhanh chóng bắt nhịp vào giai đoạn “bình thường mới”. Số lượng doanh nghiệp thành lập và quay trở lại hoạt động đều tăng trong tháng 5/2020. Tuy nhiên, sẽ mất nhiều thời gian để các doanh nghiệp có thể khôi phục lại mức công suất như trước đại dịch, bởi hầu hết các doanh nghiệp (trừ nhóm ngành thiết yếu) đều bị tác động bởi Covid-19 và đến nay vẫn bị ảnh hưởng do đối tác nước ngoài đang gặp khó khăn vì dịch bệnh. Các khó khăn chủ yếu là tình hình khan hiếm nguyên liệu; các vấn đề về tài chính do gián đoạn sản xuất; thị trường tiêu thụ bị thu hẹp.
Tuy vậy, xác định việc sớm kiềm chế được dịch Covid-19 là cơ hội vàng để Việt Nam vươn lên trong bối cảnh thế giới còn nhiều khó khăn thách thức, Chính phủ, Thủ tướng đã chỉ đạo với tinh thần kiên quyết không lùi bước trước thách thức, đổi mới sáng tạo trong điều hành, khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng, chủ động thu hút đầu tư phát triển, kể cả trong nước và quốc tế.
Trước tình hình đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp vừa phòng chống dịch bệnh, bảo đảm sức khỏe người dân, vừa phòng chống suy giảm kinh tế và giữ vững ổn định xã hội, nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 . Bộ Công Thương cũng đã ban hành và tập trung tổ chức triển khai quyết liệt việc ứng phó với dịch Covid-19 trên tinh thần rất chủ động, quyết liệt đồng bộ cả trong công tác phòng, chống dịch bệnh theo chỉ đạo chung của Ban Chỉ đạo quốc gia và trong công tác triển khai các giải pháp để xử lý khó khăn, vướng mắc nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh. Đến nay, quá trình kiểm soát dịch bệnh của Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực, cơ bản đã chuyển sang một giai đoạn mới. Trên tinh thần rất chủ động, quyết liệt đồng bộ, ngày 03 tháng 6 năm 2020, Bộ Công Thương đã ban hành Kế hoạch hành động của ngành Công Thương nhằm khôi phục và thúc đẩy phát triển công nghiệp - thương mại trong giai đoạn mới chống dịch Covid-19 kèm theo Quyết định số 1457/QĐ-BCT để triển khai thực hiện; đồng thời triển khai các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh, nỗ lực phấn đấu cao nhất thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2020.

Dưới đây là nội dung chi tiết của báo cáo: 

Báo cáo tình hình sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại 6 tháng đầu năm, giải pháp thực hiện trong thời gian tới

Phụ lục Báo cáo tình hình sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại 6 tháng đầu năm, giải pháp thực hiện trong thời gian tới

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương