Thị trường than đá thế giới năm 2009 biến động mạnh. Giá đã tăng khoảng 45% do nhu càu mạnh từ Châu Á. Dự báo giá than cốc trong năm 2010 sẽ đạt trung bình 140 USD/tấn, so với 129 USD/tấn của năm 2009, giá than đốt nhiệt, sử dụng trong các nhà máy điện, sẽ tăng từ 5% đến 20% so với mức năm ngoái.

Giá than đốt nhiệt tại cảng Newcastle của Australia – giá tham khảo cho toàn châu Á, đã tăng lên mức 80 USD/tấn vào đầu tháng 12, mức cao nhất trong vòng một năm, và chỉ giảm nhẹ vào ba tuần cuối tháng. Năm 2008, loại than này đã lập kỷ lục về giá khi lên tới mức 180 USD/tấn.

Với than cốc - loại than sử dụng trong chế tạo thép và hiếm hơn nhiều so với than đốt nhiệt dùng sử dụng trong các nhà máy phát điện, giá đã tăng trên 40% trong giai đoạn tháng 7 – 11/2009, lập kỷ lục cao của 12 tháng là 160 USD/tấn, do sản lượng thép Trung Quốc tăng mạnh. Thị trường than đá thế giới sẽ thiếu cung triền miên do nhu cầu tăng mạnh từ Châu Á.

Kinh tế thế giới hồi phục khiến nhiều nhà máy trở lại hoạt động hết công suất sau nhiều tháng sản xuất cầm chừng. Điều này xảy ra đúng thời điểm Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ việc sản xuất than đá đã đẩy giá than tăng mạnh từ đầu quý II.

Tại Trung Quốc, giá than đã bứt phá tới mức cao nhất trong một năm vào cuối tháng 7 và đầu tháng 8. Nhu cầu tăng trong khi sản xuất nội địa giảm sút buộc nước này phải tăng cường nhập khẩu. Mức độ nhập khẩu của Trung Quốc đã gây kinh ngạc cho các nhà khai thác than lớn như Xstrate, BHP Billiton, Rio Tinto và Anglo American vốn đã phải gắng sức cho một thời gian dài giá thấp do nhu cầu trì trệ tại Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan – những khách hàng truyền thống.

Sở dĩ thị trường than nóng lên là bởi giá thấp hồi đầu năm 2009 khiến nhiều mỏ nhỏ tạm ngừng hoạt động khai thác. Sản xuất công nghiệp ở Trung Quốc mấy tháng qua tăng rất mạnh, kết quả của gói kích thích kinh tế 4 tỷ Nhân dân tệ. Thêm vào đó, những quy chế khắt khe đối với hoạt động khai thác than ở Trung Quốc sau khi nhiều vụ sập lò xảy ra khiến lượng cung ở đây sụt giảm, biến Trung Quốc từ nước xuất khẩu thành nhập khẩu ròng than đá.

Nhập khẩu ròng than đốt nhiệt của Trung Quốc đạt 24 triệu tấn trong nửa đầu năm 2009 so với mức xuất khẩu 4 triệu tấn vào cùng kỳ năm 2008. Nhập khẩu ròng than cốc tăng từ mức 1,1 triệu tấn trong 6 tháng đầu năm 2008 lên 12,6 triệu tấn 6 tháng đầu năm 2009. Sự khan hiếm ở thị trường này thể hiện rõ vào tháng 8 khi công ty năng lượng Consol - một nhà khai thác mỏ tại Mỹ - vận chuyển chuyến than cốc đầu tiên tới Trung Quốc trong 5 năm. Thông thường, Trung Quốc nhập khẩu than từ Australia bởi cước phí vận tải rẻ hơn vì gần hơn từ Mỹ.

Ngân hàng danh tiếng của Mỹ Merrill Lynch & Co. mới đây đã điều chỉnh tăng mức dự báo về giá than sử dụng cho các nhà máy phát điện ở châu Á sau khi nhận thấy nhu cầu tăng mạnh từ Ấn Độ và Trung Quốc, những nước tiêu thụ hàng đầu thế giới. Theo đó, giá tham khảo loại than đá dùng trong các nhà máy ở Nhật sẽ tăng lên 85 USD/tấn trong năm kết thúc vào ngày 31/3/2011 so với mức 80 USD/tấn dự báo trướcNgân hàng Goldman Sachs JBWere Pty. cũng đã điều chỉnh tăng từ 75 USD/tấn lên 80 USD/tấn. Ngân hàng Merrill Lynch đã điều chỉnh tăng mức dự báo về giá than cốc trong năm 2010 lên trung bình 140 USD/tấn, so với 129 USD/tấn của năm 2009. Dự kiến giá than đốt nhiệt, sử dụng trong các nhà máy điện, sẽ tăng từ 5% đến 20% so với mức năm ngoái.

Các nhà máy điện và các nhà khai mỏ than của Trung Quốc đã bắt đầu thương lượng các hợp đồng cung cấp trong năm 2010. Các nhà phân tích dự kiến giá than đốt nhiệt trong năm nay sẽ tăng lên khoảng 8% so với mức năm ngoái, do nhu cầu tiêu thụ năng lượng tăng trở lại do kinh tế hồi phục.

Song giá than tăng lên có thể ảnh hưởng tới các nhà máy điện do chưa thể tăng giá điện và kế hoạch cải tổ giá.

Chính phủ Ôxtrâylia dự kiến nhu cầu tiêu thụ mạnh đối với than đốt nhiệt của Trung Quốc và Ấn Độ sẽ khiến châu Á tăng cường nhập khẩu than trong năm 2010.

Văn phòng công nghiệp và thương mại của Ôxtrâylia ( ABARE) dự kiến nhập khẩu than  đốt lò hơi của Châu Á trong năm 2010 sẽ tăng 25,4 triệu tấn, hay 6,3% đạt 427 triệu tấn (năm 2009 đạt 401 triệu tấn), tăng so với dự kiến tăng trưởng 5,3% đưa ra  trước đó.

(Vinanet)