Chưa bao giờ giá cá bống bớp nuôi ở Nam Định lại giảm sâu và giảm kéo dài như năm nay. Hiện giá cá bống bớp thương phẩm trên địa bàn liên tục giảm mạnh, đang từ 260.000 – 300.000 đồng/kg xuống chỉ còn 170.000 – 180.000 đồng/kg, giảm gần 50% so với cùng kỳ năm 2018 và chưa có dấu hiệu nhích lên.
Nhiều năm trước, cá bống bớp được ví như “con làm giàu” của một số xã ven biển thuộc huyện Nghĩa Hưng (tỉnh Nam Định). Tuy nhiên, 1 năm trở lại đây, nhiều người nuôi cá bống bớp không còn mặn mà chăm sóc, bởi giá cả bấp bênh, dịch bệnh, đầu ra không ổn định.
Huyện Nghĩa Hưng (Nam Định) – một trong những vùng nuôi cá bống bớp lớn nhất tỉnh Nam Định nói riêng và khu vực miền Bắc nói chung. Diện tích nuôi loài cá bống bớp ở huyện Nghĩa Hưng hiện lên tới hàng trăm ha.
Nguyên nhân giá cá bống bớp giảm kể từ khi Trung Quốc ngừng hẳn nhập khẩu tiểu ngạch loài cá này.
Trong khi đó, giá thành sản xuất 1kg cá bống bớp khoảng 200.000 đồng, nuôi hơn 1 năm mới được thu hoạch. Do thua lỗ đã buộc chuyển sang nuôi cá mú, bởi đây là đối tượng có giá trị kinh tế cao, tiêu thụ nội địa tốt, không phụ thuộc vào biến động thị trường nước ngoài.
Không chỉ các hộ dân nuôi cá bống bớp thương phẩm gặp khó mà các cơ sở ương nuôi cá bống bớp giống và doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản cũng đang chật vật.
Cũng theo báo Nông nghiệp Việt Nam, lâu nay cùng với nhiều loại thủy hải sản khác, cá bống bớp nuôi trong nước ta chủ yếu xuất sang thị trường Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch. Thế nhưng từ đầu năm nay, Trung Quốc đã siết chặt việc xuất, nhập khẩu nông sản đường tiểu ngạch. Điều này đã khiến cá bống bớp ứ đọng, rớt giá.
Một doanh nghiệp chuyên thu mua và xuất khẩu thủy hải sản sang thị trường Trung Quốc ở tỉnh Nam Định xác nhận vấn đề trên và cho biết, phía Trung Quốc đang muốn Việt Nam phải xuất khẩu thủy hải sản bằng đường chính ngạch, đảm bảo truy xuất nguồn gốc. Nhưng hiện mặt hàng cá bống bớp xuất khẩu chính ngạch bị nhiều rào cản vì chưa đáp ứng các yêu cầu của thị trường này.
Không chỉ riêng cá bống bớp mà tất cả các mặt hàng thủy hải sản khác muốn xuất khẩu bằng đường tiểu ngạch như trước đây là rất khó, vì Trung Quốc bắt bớ và xử phạt rất nghiêm. Hơn nữa chi phí giờ đi được hàng tiểu ngạch tăng gấp nhiều lần và rủi ro rất lớn.
Theo chủ một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu cá bống bớp sang thị trường Trung Quốc cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến cá bống bớp chưa thể thông quan chính ngạch sang Trung Quốc. Thứ nhất, cá bống bớp chưa nằm trong danh mục thủy sản xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Thứ hai, các lô sản phẩm nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc phải truy xuất được nguồn gốc xuất xứ (nuôi tại các vùng đã được cấp mã số). Thứ ba, phải tuân thủ quy cách đóng gói, tem nhãn, mã vạch theo yêu cầu của phía Trung Quốc. Thứ tư, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam phải được Trung Quốc chấp thuận.
Cũng theo chủ doanh nghiệp này, những năm trước, khi Trung Quốc chưa siết chặt hoạt động thương mại theo đường tiểu ngạch, mỗi ngày doanh nghiệp xuất khoảng 2 - 3 tấn bống bớp cho đối tác nước bạn. Vậy nhưng, thời điểm này mỗi ngày chỉ xuất bán được khoảng 400 - 500kg chủ yếu là ở thị trường nội địa.
Hiện nay, rất nhiều hộ nuôi cá bống bớp ở huyện Nghĩa Hưng đã chuyển sang nuôi cá mú, bởi đây là đối tượng có giá trị kinh tế cao, tiêu thụ nội địa tốt, không phụ thuộc vào biến động thị trường nước ngoài.
Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nghĩa Hưng xác nhận và cho biết, hiện diện tích nuôi cá bống bớp của toàn huyện chỉ còn khoảng 200 ha, giảm gần một nửa so với trước đây, bởi đầu ra gặp khó nên các hộ nuôi không còn mặn mà với con cá bống bớp và chuyển sang nuôi các loại cá khác. Đầu ra của con cá bống bớp gặp khó do thị trường Trung Quốc đã có những yêu cầu nghiêm ngặt đối với các mặt hàng nhập khẩu, siết chặt việc nhập khẩu thương mại nông thủy sản qua đường tiểu ngạch. Trong khi đó nhiều doanh nghiệp thu thủy sản trên địa bàn huyện vốn quen với việc xuất khẩu qua đường tiểu ngạch nên các doanh nghiệp này hầu hết chưa đáp ứng quy định của thị trường Trung Quốc. Trước mắt, chính quyền, ngành chức năng khuyến khích các hộ nuôi trồng thủy sản đa dạng con nuôi....
Không chỉ có cá bống bớp xuất sang Trung Quốc gặp khó mà các mặt hàng thủy sản của Nam Định sang thị trường này cũng gặp nhiều khó khăn khi siết chặt tiểu ngạch.
Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Chất lượng nông lâm thủy sản Nam Định chia sẻ, các sản phẩm thủy sản khai thác tại Nam Định như cá bống bớp, sứa biển, tép moi, tôm, mực… ngoài tiêu thụ nội địa còn xuất khẩu sang Trung Quốc.
Song, từ khi Trung Quốc siết chặt chính sách biên mậu đã gây khó khăn xuất khẩu tiểu ngạch đối với các mặt hàng thủy sản của Nam Định; người dân, doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản lao đao, thiệt hại kinh tế. Để xuất khẩu chính ngạch, các doanh nghiệp của Nam Định phải đáp ứng được yêu cầu của phía nước bạn như cơ vật chất đảm bảo, an toàn; sản phẩm phải có mẫu mã, nhãn mác; kiểm soát được chất cấm trong sản phẩm; tuân thủ các điều kiện của nước bạn….
Trước tình hình trên, Sở NN-PTNT Nam Định đã tập trung tháo gỡ khó khăn như hướng dẫn doanh nghiệp đi học các lớp tập huấn; quy hoạch lại vùng nuôi theo hướng an toàn, VietGAP; xây dựng thương hiệu, cơ sở sản xuất, chế biến theo tiêu chuẩn HACCP; sang Trung Quốc nắm bắt thị trường, tình hình thực tế nước bạn.

Nguồn: VITIC