Giá dầu đang tiến tới mốc cao nhất trong vòng 4 năm, nhưng dự báo cuối năm nay đà tăng sẽ bị cản trở bởi một số yếu tố, trong đó có nhu cầu dầu của Châu Á.
Giá dầu Brent (tham chiếu cho thị trường toàn cầu) đã vượt 71 USD/thùng, gây áp lực lên tình hình tài chính của những nước Châu Á phụ thuộc vào nhập khẩu dầu. Điều đó có thể sẽ khiến những quốc gia này buộc phải kiềm chế mua dầu thô.
Trên thực tế, khối lượng dầu xuất khẩu của thế giới đã bị ảnh hưởng bởi nhu cầu nhiên liệu của các ngành công nghiệp cũng như người tiêu dùng ở khu vực tiêu thụ nhiều dầu nhất thế giới. Tiêu thụ dầu diesel gần đây đã sụt giảm
Đồ thị dưới đây cho thấy mối liên quan giữa lợi nhuận của ngành sản xuất nhiên liệu (lọc dầu) đối với lượng nhập khẩu vào thị trường Trung Quốc trong năm vừa qua. Thị trường nhập khẩu dầu thô lớn nhất Châu Á đã giảm mạnh lượng nhập khẩu từ cuối năm 2018, kết quả của những hợp đồng mua trước đó 60 ngày, khi lợi nhuận của ngành lọc dầu Châu Á lên mức cao nhất trong vòng 1 năm. Sau đó lượng nhập khẩu giảm xuống bất chấp giá dầu đã giảm trở lại. Do đó, xu hướng nhập khẩu vẫn theo sát mức lợi nhuận của ngành sản xuất nhiên liệu.
Nhập khẩu dầu của Trung Quốc giảm từ mức cao kỷ lục do lợi nhuận lọc dầu sụt giảm 
Vào đầu tháng 1/2019, lợi nhuận của ngành lọc dầu ở Châu Á đã giảm xuống chỉ 2,75 USD/thùng, mức thấp nhất trong vòng hơn 2 năm, từ mức gần 6 USD trong nửa cuối năm 2018, theo số liệu của Oil Analytics Ltd. – công ty theo dõi mức lợi nhuận của hàng trăm nhà máy lọc dầu trên toàn cầu. Mặc dù mức lợi nhuận này sau đó đã hồi phục lên khoảng 4,5 USD/thùng hiện nay, nhưng vẫn thấp hơn so với tháng 11/2018. 
Lợi nhuận của ngành lọc dầu hồi phục từ mức rất thấp hồi tháng 1/2019 là nhờ mặt hàng xăng. Nhu cầu xăng đã tăng khá mạnh ở khắp mọi nơi do các chiến dịch vận động tranh cử trước kỳ bầu cử ở Ấn Độ và Indonesia và những nỗ lực của các chính phủ để giành được nhiều phiếu bầu.

Lợi nhuận lọc dầu đang tăng mặc dù giá dầu lên khoảng 70 USD/thùng

Hơn nữa, việc một số nhà máy lọc dầu ở Mỹ tạm ngừng hoạt động ngoài dự kiến và tồn trữ dầu ở Mỹ đang giảm cũng đẩy tăng lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu còn hoạt động, đúng vào thời điểm các nhà máy lọc dầu Châu Á cũng đang tạm dừng hoạt động để bảo dưỡng định kỳ trong mùa Xuân. Tất cả những yếu tố đó là nguyên nhân khiến giá xăng tăng vọt, giúp lợi nhuận lọc dầu cũng dần thoát mức thấp của tháng 1/2019.
Hiện giá xăng đang cao hơn gần 5,5 USD/thùng so với dầu Brent (hồi cuối tháng 1/2019 giá xăng thấp hơn khoảng 2 USD so với dầu Brent), theo số liệu của Bloomberg.
Lợi nhuận từ ngành lọc dầu (thành xăng) hiện đang thấp, nhưng có thể sẽ tăng lên 
Trong khi đó, theo Energy Aspects Ltd., lo ngại về khả năng kinh tế thế giới tăng chậm lại và những tác động từ cuộc chiến thương mại giữa Mỹ - cường quốc số 1 thế giới – với Trung Quốc – nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới – vẫn đang gây áp lực giảm lợi nhuận trong sản xuất diesel. Tuy nhiên, lợi nhuận trong ngành sản xuất loại nhiên liệu chủ yếu sử dụng trong các nhà máy và xe vận tải này dự báo sẽ hồi phục trở lại trong những tháng tới. 
Đó là bởi các tàu chở dầu trên toàn cầu có khả năng sẽ chuyển từ các nhiên liệu có tỷ lệ lưu huỳnh cao sang diesel sạch hơn để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng nghiêm ngặt hơn về khí thải từ tàu thủy do Tổ chức Hàng hải Quốc tế quy định từ đầu năm 2020. 
Tuy nhiên, trước mắt thì "Lợi nhuận từ sản xuất diesel sẽ vẫn thấp nên sản lượng sẽ giảm trong ngắn hạn (từ mức tối đa hiện nay), và tình trạng đó dự báo kéo dài tới quý 4/2019", một lãnh đạo của Energy Aspects – trụ sở ở Singapore, Nevyn Nah nhận định. Ông khuyên "Các thị trường nên kiên nhẫn" đón chờ sự tăng đột biến. 
Công ty tư vấn Wood Mackenzie Ltd. dự báo lợi nhuận từ sản xuất diesel trong năm 2020 sẽ tăng bởi nhu cầu tăng đối với những nhiên liệu có hàm lượng lưu huỳnh thấp do những quy định mới về môi trường. Dự báo mức cộng giá diesel so với dầu Brent sẽ tăng lên mức 19 USD/thùng, so với mức 12 USD/thùng hiện nay. 
Tiêu thụ diesel trong vận tải thủy sẽ tăng khi những quy định mới về khí thải có hiệu lực 
Một số dấu hiệu mới nhất đã giúp làm giảm lo ngại về triển vọng kinh tế toàn cầu. Đó là sản xuất tại các nhà máy ở Trung Quốc và Mỹ đều tăng trong tháng 3/2019, và cả 2 nước có vẻ sắp tiến tới một thỏa thuận thương mại. Đặc biệt, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tạm dừng tăng lãi suất. Những điều này hỗ trợ tích cực cho việc tăng lợi nhuận từ sản xuất các loại nhiên liệu như diesel.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã hạ dự báo về tốc độ tăng của ngành lọc dầu toàn cầu (giảm 400.000 thùng/ngày so với dự đoán trước đây) do "các yếu tố cơ bản của thị trường dầu thô không thuận lợi". Tuy nhiên, đến quý 4/2019, dự báo hoạt động lọc dầu sẽ tăng trở lại (thêm 1,2 triệu thùng/ngày so với quý 4/2018) khi các dự án lọc dầu mới đi vào hoạt động. 
Nguồn: Vân Chi/CafeF, Trí thức trẻ/Bloomberg