Liên minh kinh tế Á - Âu (EAEU) gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan. Hiệp định có hiệu lực được kỳ vọng sẽ tạo cú hích về thương mại cho Việt Nam khi tiếp cận được thị trường gần 200 triệu dân. Hiệp định sẽ giúp giảm hoặc đưa về 0% gần như 90% dòng thuế xuất hải quan nhập khẩu trên cơ sở tương hỗ. Trong đó có 59% dòng thuế được giảm ngay sau khi hiệp định bắt đầu có hiệu lực và 30% được giảm trong giai đoạn chuyển tiếp.
Ngoài ra, Hiệp định cũng quy định việc bảo vệ các quyền đối với các đối tượng của sở hữu trí tuệ, xác định các hướng đi trong hợp tác trong lĩnh vực thương mại điện tử, mua sắm Chính phủ..
Thủy sản là một trong những mặt hàng Việt Nam có lợi thế khi XK sang EAEU. Sau khi VN-EAEU FTA có hiệu lực, thuế XK thủy sản sẽ được giảm ngay về 0% từ mức 5,63% hiện nay. Thuế MFN trung bình của Liên minh Hải quan Nga-Belarus-Kazakhstan đối với thủy sản hiện nay là 10%, cũng được giảm về 0%.
Tuy nhiên, do ngành thủy sản của ta hiện nay cũng đã NK tương đối nhiều nguyên liệu để chế biến nên để vận dụng được ưu đãi về thuế, DN cần chú ý đáp ứng được tỷ lệ hàm lượng xuất xứ theo quy định.
Tình hình XK thủy sản Việt Nam sang EAEU
Tổng giá trị XK thủy sản chính ngạch của Việt Nam sang thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu (gồm các nước Liên bang Nga, Armenia, Belarus và Kazakhstan) trong năm 2014 đạt 113,18 triệu USD (trong đó, XK sang LB Nga chiếm chủ yếu 106.244.174 USD, XK sang Belarus 3.496.837 USD, XK sang Kazakhstan 3.283.433 USD, XK sang Armenia 159.180 USD). Năm 2015, XK thủy sản sang thị trường này chỉ đạt 84,71 triệu USD giảm 25,16% so với năm 2014. Trong đó, XK sang LB Nga chiếm chủ yếu 84.268.789 USD (giảm 20,7%), XK sang Belarus 439.546 USD (giảm 87,4%), XK sang Kazakhstan 280 USD (giảm 100%).
Tám tháng đầu năm 2016, XK thủy sản sang thị trường liên minh Kinh tế Á-Âu đạt 51,87 triệu USD. Trong đó, XK sang LB Nga 51.557.817 USD (tăng 4,1%), XK sang Belarus 310.053 USD (giảm 11,9%), XK sang Kazakhstan 3.217 USD).
Nhập khẩu thủy sản từ EAEU vào Việt Nam
Trong thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu, Việt Nam chỉ nhập khẩu thủy sản từ Liên bang Nga. Tổng giá trị nhập khẩu thủy sản chính ngạch của Việt Nam từ Liên bang Nga trong năm 2014 là 32,47 triệu USD, năm 2015 đạt 36,46 triệu USD tăng 12,3% so với năm 2014. Trong đó, một số mặt hàng NK lớn trong năm 2015 như: NK Cá các loại khác (thuộc mã 0301 đến 0305, và 1604, trừ cá ngừ, cá tra) đạt 31,18 triệu USD (tăng 14,7% so với năm 2014), NK cua ghẹ và giáp xác khác đạt 4,44 triệu USD (tăng 40,3%).
Tám tháng đầu năm 2016, nhập khẩu thủy sản từ Liên bang Nga đạt 16,02 triệu USD (giảm 9,1% so với cùng kỳ năm 2015). Trong đó, các mặt hàng NK lớn như: NK Cá các loại khác (thuộc mã 0301 đến 0305, và 1604, trừ cá ngừ, cá tra) là 13,62 triệu USD (giảm 16% so với cùng kỳ năm 2015), NK cua ghẹ và giáp xác khác là 1,5 triệu USD (tăng 22,4%). Các sản phẩm thủy sản nhập khẩu chính như sau:
Nhập khẩu thủy sản từLB Nga sang Việt Nam (ĐVT: USD)

Mặt hàng XK

8T/2016

2015

2014

Cá các loại khác (thuộc mã 0301 đến 0305, và 1604, trừ cá ngừ, cá tra)

13.621.427

31.183.408

27.183.089

Cua ghẹ và giáp xác khác (mã HS03 & 16)

1.499.812

4.437.232

3.162.167

Nhuyễn thể HMV (thuộc mã 0307 & 16)

0

0

1.194.999

Tôm các loại (thuộc mã 03 & 16)

900.230

838.762

933.208

Tổng cộng

16.021.469

36.459.402

32.473.463

Hiện nay, Thị trường Liên minh Kinh tế Á-Âu, trong đó có Liên bang Nga là thị trường XK hàng hóa truyền thống và tiềm năng của Việt Nam. Tuy nhiên, trong những năm qua, việc XK thủy sản của Việt Nam sang thị trường này còn gặp nhiều vướng mắc, cản trở việc XK sang thị trường này. Theo phản ánh của một số DN hội viên VASEP, các DN muốn XK sản phẩm cá khô sang thị trường Liên minh KT Á-Âu (trong đó có LB Nga) đều rất khó vì LB Nga không đồng ý với chứng nhận của CQTQ của Việt Nam cấp mà các DN phải đáp ứng được quy định riêng của thị trường (điều này các DN vừa và nhỏ rất khó làm được để XK sang Nga). Cũng như quy định của thị trường Nga đối với việc XK cá tra sang liên bang Nga (LB Nga giới hạn danh sách các DN XK cá tra sang LB Nga).
Hiệp hội VASEP và các DN thủy sản đang đề nghị Chính phủ, Bộ Công Thương và Bộ NN&PTNT cần tháo gỡ những rào cản kỹ thuật và thủ tục hành chính, đề nghị phía Liên minh Kinh tế Á-Âu đồng ý với chứng nhận của CQTQ Việt Nam để các DN vừa và nhỏ có cơ hội XK sang thị trường này.
Nguồn: vasep.com.vn