1. Trung Quốc giữ vị trí là đối tác thương mại lớn nhất và cũng là thị trường nhập khẩu, nhập siêu lớn nhất của Việt Nam, đồng thời là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Hoa Kỳ. Hiện nay, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong các nước ASEAN, là thị trường xuất khẩu lớn thứ 6 và là thị trường nhập khẩu lớn thứ 11 của Trung Quốc.
Đối với nhóm hàng nông thủy sản, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, bình quân chiếm 27% tổng kim ngạch xuất khẩu nông thủy sản của cả nước và chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa các loại sang thị trường này. Hiện Trung Quốc còn là thị trường đứng thứ 1 về cao su, rau quả và sắn các loại; đứng thứ 3 về gỗ và các sản phẩm gỗ; đứng thứ 4 về chè; đứng thứ 5 về thủy sản; đứng thứ 9 về cà phê..., đồng thời vẫn đang là thị trường tiềm năng đối với một số mặt hàng nông sản khác.
Với dân số hơn 1,4 tỷ người, chiếm 18,7% tổng dân số toàn thế giới, nhu cầu nhập khẩu các sản phẩm nông thủy sản của thị trường Trung Quốc phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa cũng như sản xuất chế biến hàng xuất khẩu là rất lớn và đa dạng, phong phú. 32 tỉnh, thành phố của Trung Quốc đều có nhu cầu khác nhau đối với từng loại sản phẩm cụ thể. Mỗi địa phương với dân số lớn có thể coi là 1 thị trường riêng lẻ như Sơn Đông (90,5 triệu người), Hà Nam (90,4 triệu người), Quảng Đông (104,3 triệu người), Tứ Xuyên (80,4 triệu người), Hà Bắc (71,8 triệu người), Giang Tô (75,6 triệu người), Hồ Nam (65,6 triệu người)...
Bên cạnh đó, Việt Nam và Trung Quốc đã tham gia ký kết Hiệp định Thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA), có hiệu lực từ năm 2010, với mức thuế quan giảm về 0% đối với 8.000 dòng sản phẩm. Có thể thấy rằng, hàng hóa nông thủy sản của ta vẫn còn tiềm năng, dư địa tăng trưởng xuất khẩu sang Trung Quốc, khi đáp ứng tốt các yêu cầu khắt khe hơn đối với chất lượng của thị trường này.
2. Trong các tháng đầu năm 2019, hoạt động xuất khẩu nông thủy sản của Việt Nam diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới có xu hướng tăng trưởng chậm lại, giá của nhiều mặt hàng giảm sau khi đã đạt mức cao trong các năm 2017 - 2018. Kim ngạch xuất khẩu 8 tháng đầu năm 2019 ước đạt 16,6 tỷ USD, giảm 7,2% so với cùng kỳ. Trong cơ cấu thị trường xuất khẩu của nhóm hàng nông thủy sản, Trung Quốc - thị trường quan trọng nhất, đã tăng trưởng chậm lại đáng kể trong thời gian qua.
Thực tế, từ khoảng giữa năm 2018 đến nay, các cơ quan quản lý phía Trung Quốc đã tăng cường thực hiện quy định về truy xuất nguồn gốc, giám sát kiểm dịch động thực vật và chất lượng hàng hóa nông thủy sản nhập khẩu. Điều này đã phần nào tác động đến tiến độ xuất khẩu nông thủy sản của ta sang thị trường Trung Quốc, bên cạnh yếu tố về cung cầu thị trường như đối với một số mặt hàng cụ thể như gạo, sắn…
Trước tình hình đó, Bộ Công Thương cũng như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp chặt chẽ tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến kịp thời những thông tin về quy định của Trung Quốc đối với các mặt hàng nông thủy sản nhập khẩu tới các địa phương, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp xuất khẩu liên quan. Mặc dù vậy, hiện vẫn còn không ít doanh nghiệp trong nước chưa kịp thời cập nhật hoặc tuy đã biết thông tin nhưng chưa thực sự quan tâm, thay đổi phương thức tổ chức sản xuất, xuất khẩu và cách thức tiếp cận thị trường phù hợp với các quy định và xu thế phát triển của thị trường Trung Quốc, dẫn đến tình trạng hàng hóa không thể thông quan và gây ùn ứ tại cảng, cửa khẩu.
3. Trong bối cảnh nêu trên, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị phát triển xuất khẩu hàng hóa nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc nhằm rà soát, đánh giá tình hình và bàn các biện pháp tháo gỡ khó khăn, định hướng tổ chức lại sản xuất đáp ứng đúng yêu cầu của Trung Quốc, góp phần tận dụng tốt các lợi thế từ Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Trung Quốc và phát triển xuất khẩu nông thủy sản bền vững sang thị trường này thời gian tới.
- Mục tiêu của Hội nghị nhằm:
(i) Trao đổi về tình hình sản xuất, xuất khẩu nông thủy sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc trong thời gian qua;
(ii) Đánh giá, nhận định một số khó khăn, vướng mắc trong hoạt động xuất khẩu nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc.
(iii) Phổ biến, tuyên truyền về các cơ chế, chính sách của Chính phủ, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan đến xuất khẩu nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc; đồng thời hướng dẫn về các quy định, tiêu chuẩn của Trung Quốc (kiểm dịch động thực vật, quản lý an toàn thực phẩm, quy cách đóng gói, nhãn mác...) tới các địa phương nuôi trồng, xuất khẩu trọng điểm, các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp xuất khẩu và các cơ quan truyền thông báo chí để nắm bắt và có kế hoạch xuất khẩu phù hợp, đáp ứng đúng yêu cầu của thị trường.
- Hội nghị sẽ do Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh chủ trì. Cùng tham dự và đồng chủ trì Hội nghị là Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường.
Ngoài ra, tham dự Hội nghị sẽ có khoảng 350 - 400 đại biểu gồm:
(i) Đại diện Văn phòng Chính phủ, Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban kinh tế quốc hội;
(ii) Đại diện Lãnh đạo các Bộ, ngành liên quan như Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Công an, Bộ Tư lệnh Bộ đội biên phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông;
(iii) Đại diện Lãnh đạo Ủy ban nhân dân và Sở Công Thương các tỉnh biên giới phía Bắc, Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố nuôi, trồng nông thủy sản trọng điểm như Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên, duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ;
(iv) Tham tán thương mại Việt Nam tại Bắc Kinh, Trưởng đại diện Chi nhánh tại Nam Ninh, Quảng Châu, Côn Minh (Trung Quốc);
(v) Đại diện Lãnh đạo các Hiệp hội ngành hàng và các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực Thủy sản, Gạo, Rau quả, Chè, Sắn, Điều, Cà phê, Hồ tiêu, Cao su, Sữa…
- Tại Hội nghị này, Lãnh đạo một số đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ trình bày một số báo cáo dẫn đề như:
(i) Đánh giá tình hình xuất khẩu nông thủy sản sang Trung Quốc; Những cơ hội, thách thức trong công tác xuất khẩu đáp ứng yêu cầu thị trường trong bối cảnh hiện nay;
(ii) Các quy định kiểm dịch động thực vật, an toàn thực phẩm của Việt Nam đối với nông thủy sản xuất khẩu và của Trung Quốc đối với nông thủy sản nhập khẩu; yêu cầu đối với công tác tổ chức sản xuất phục vụ xuất khẩu;
(iii) Tiềm năng thị trường, tập quán thương mại và những vấn đề lưu ý khi xuất khẩu sang Trung Quốc.
- Sau khi kết thúc các báo cáo dẫn đề, Hội nghị sẽ tập trung vào Phiên thảo luận trong khuôn khổ chương trình. Hải Bộ trưởng sẽ trực tiếp điều hành và trao đổi tại Phiên thảo luận này.
Các đại biểu từ địa phương, Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp sẽ có thể nêu câu hỏi về:
(i) Tiềm năng xuất khẩu nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc;
(ii) Công tác mở cửa thị trường về thương mại và kỹ thuật;
(iii) Các khó khăn, vướng mắc trong công tác tổ chức sản xuất, xuất khẩu để phù hợp với bối cảnh hiện nay hoặc trong việc đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật (truy xuất nguồn gốc, an toàn vệ sinh thực phẩm, quản lý chất lượng, quy cách đóng gói);
(iv) Cơ chế phối hợp giữa các đơn vị, cơ quan và tổ chức liên quan (Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp) để định hướng tổ chức lại công tác sản xuất, xuất khẩu đáp ứng yêu cầu của thị trường trong bối cảnh hiện nay;
(v) Và các vấn đề liên quan khác;
để được trả lời, giải đáp và trao đổi tại Phiên thảo luận.
Ý kiến dự kiến hỏi/đáp xin gửi trước về Ban tổ chức theo địa chỉ email: linhntm@moit.gov.vn, longpt@moit.gov.vn để có thể chuẩn bị tốt cho nội dung của Hội nghị.
- Các thông tin chi tiết về Hội nghị:
Thời gian: 13h30 ngày 13 tháng 9 năm 2019 (Thứ Sáu).
Địa điểm: Khách sạn Melia (số 44 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội).
Nguồn: Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công Thương