Trước thềm Hội nghị cấp cao Á-Âu (ASEM 10) tổ chức tại TP. Milan (Italia) với sự tham dự của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, tiếp đó là chuyến thăm chính thức CH Italia theo lời mời của Thủ tướng Matteo Renzi (từ ngày 16-17/10), ông Bùi Vương Anh – Phó Vụ trưởng Vụ châu Âu (Bộ Công Thương), Tham tán Thương mại – Đại sứ quán Việt Nam tại Italia đã có cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên Báo Công Thương và một số hãng thông tấn nước ngoài về quan hệ kinh tế, thương mại Việt Nam- EU và Việt Nam- Italia.

Trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Italia (tháng 8/2014), Ủy viên Bộ chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang đã đến thăm và động viên cán bộ, nhân viên Đại sứ quán Việt Nam tại Italia

Ông có thể điểm qua những nét chính về quan hệ kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và EU từ khi Việt Nam bắt đầu hội nhập tích cực vào các hoạt động trao đổi thương mại với châu Âu?

EU là một trong những đối tác thương mại chủ chốt, đồng thời là nguồn đầu tư quan trọng vào Việt Nam. Tổng kim ngạch trao đổi thương mại Việt Nam -EU tăng trưởng không ngừng trong thời gian qua. Chỉ tính riêng năm 2013, trao đổi này đã lên đến 26,6 tỷ euro, trong đó Việt Nam xuất sang EU là 21,3 tỷ euro, và nhập từ EU 5,3 tỷ euro. Đến cuối năm 2013, EU đã có 1.402 dự án đầu tư trực tiếp vào Việt Nam còn hiệu lực, với tổng số vốn lũy kế đăng ký là là 18.024 tỷ USD. Số vốn FDI cam kết của EU tại Việt Nam là 656 triệu USD, đứng thứ 6 trong danh sách các đối tác đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Trong những năm gần đây, tình hình kinh tế tài chính của EU có nhiều khó khăn, nhưng quan hệ trao đổi thương mại vẫn tiếp tục phát triển. Điều này cho thấy, cấu trúc trao đổi thương mại giữa Việt Nam - EU đã được xây dựng trên những cột trụ vững chắc không dễ bị xao động trước sự trồi sụt kinh tế tài chính nhất thời.

Vậy theo ông, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- EU (EVFTA) sẽ có tác động như thế nào đến quan hệ trao đổi kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và EU?

EVFTA là một trong những hiệp định quan trọng đối với Việt Nam. Theo đánh giá của Phòng Thương mại châu Âu tại Việt Nam (Eurocharm), sau khi EVFTA được ký kết, xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ tăng từ 30- 40% và xuất khẩu của EU sang Việt Nam sẽ tăng từ 20- 25%.

Đối với Việt Nam, EVFTA có những ưu điểm như: Thứ nhất, tạo cơ sở pháp lý cho các hoạt động trao đổi thương mại vững chắc để hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu. Thứ hai, đẩy mạnh các hoạt động đầu tư của các quốc gia thành viên EU vào Việt Nam và bảo đảm sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và chính trị trong quá trình thực hiện Hiệp định Khung về hợp tác chiến lược toàn diện (PCA). Thứ ba, tạo ra những thuận lợi giúp đỡ ký kết hàng loạt các thỏa thuận thương mại tự do với các đối tác kinh tế và thương mại quan trọng của EU... Thứ tư, nếu ký kết EVFTA xảy ra trước khi Trung Quốc và các nước thành viên ASEAN khác kết thúc đàm phán FTA với EU sẽ giúp Việt Nam đạt được điều kiện thuận lợi ngắn và trung hạn trong quá trình tiếp cận thị trường EU. Việt Nam sẽ có cơ hội để trở thành tuyến đường thương mại quan trọng, cũng như điểm kết nối giữa các hoạt động kinh tế sản xuất ở Đông Nam Á với các nhà đầu tư EU, đồng thời Việt Nam cũng sẽ đóng góp đắc lực trong một vị thế nổi bật hơn tại các cuộc đàm phán về Hiệp định Thương mại tự do giữa EU và ASEAN.

Về phía EU, EVFTA cũng sẽ tạo ra một số lợi thế như: EU sẽ có nhiều thuận lợi để thâm nhập thị trường Việt Nam, đây có thể xem là bàn đạp để EU mở rộng các cuộc đàm phán Hiệp định Thương mại tự do với các quốc gia thành viên ASEAN khác. Đồng thời, EVFTA sẽ tạo nhiều cơ hội cho các công ty châu Âu mạnh dạn quyết định đầu tư vào Việt Nam và thông qua thị trường này mở rộng đầu tư sang các nước ASEAN.

Nói một cách cụ thể, đây là cơ hội tốt nhất cho châu Âu để có thể đầu tư và thâm nhập vào thị trường Việt Nam. Nhất là trong thời điểm mà châu Âu đang tìm đủ mọi cách để nhanh chóng khắc phục tình trạng kinh tế sản xuất trì trệ hiện nay thì một hiệp định tự do trao đổi thương mại song phương với Việt Nam sẽ là một trong những công cụ hữu hiệu.

Sau phiên đàm phán lần thứ 9 được tổ chức mới đây ở Đà Nẵng, hai bên đều hy vọng quá trình đàm phán sẽ nhanh chóng kết thúc để đi đến ký kết hiệp định. Theo nhận định của riêng ông, việc ký kết Hiệp định Thương mại tự do sẽ sớm diễn ra?

Sau 9 vòng đám phán từ năm 2012 đến nay, theo tuyên bố của các chuyên gia đàm phán hai bên đã có những kết quả rất thiết thực. Các chuyên gia dự đoán hiệp định sẽ được ký kết trong cuối năm nay và có hiệu lực từ năm 2015.

Cũng phải nói thêm rằng, trong dịp kỷ niệm 40 năm thành lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước được tổ chức trọng thể đầu năm 2013, với chuyến thăm cấp Nhà nước sang Italia của Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Italia và Việt Nam đã ký kết Hiệp định Đối tác chiến lược (Strategic Partnership Agreement) trong đó có nhiều điều khoản nói về hợp tác kinh tế thương mại song phương. Với vai trò Chủ tịch luân phiên của EU, tổ chức Kỳ họp Thượng đỉnh ASEM tại Milano từ ngày 16 -17/10, sự có mặt của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các yếu tố nói trên chắc chắn sẽ là động lực để Italia tạo ra những thuận lợi để Hiệp định Tự do trao đổi thương mại Việt Nam- EU sớm được ký kết.

Ông có cho rằng Hiệp định Thương mại tự do này có thể sẽ có những tác động tiêu cực cho doanh nhân Italia như một số người lo ngại?

EVFTA là điều tất yếu của quá trình phát triển thương mại toàn cầu, do đó không thể gây khó khăn cho bất cứ doanh nghiệp nào của Italia. Vấn đề là trong xu hướng hội nhập toàn cầu thì các mô hình kinh tế sản xuất của từng doanh nghiệp ở bất cứ đâu cũng phải chấp nhận những phương thức hoạt động mới. Như vậy, EVFTA không phải là nguyên nhân gây khó khăn cho bất cứ doanh nghiệp nào, ngược lại, nó chính là những cơ hội thuận lợi để mở rộng khả năng sản xuất và cạnh tranh ra thế giới. Vấn đề là các doanh nghiệp phải sớm nắm lấy các cơ hội đó.

Dù EVFTA vẫn trong quá trình đàm phán, nhưng cũng đã có rất nhiều doanh nghiệp Italia đầu tư và xây dựng các cơ sở sản xuất hay xuất khẩu vào thị trường Việt Nam. Một vài con số và mức độ thâm nhập thị trường Việt Nam của các doanh nghiệp Italia và họ thường tập trung vào các lĩnh vực nào?

Đến hết năm 2013, tổng giá trị thương mại hai chiều Việt Nam- Italia đạt được 3,48 tỷ USD, tăng 22% so với năm 2012. Trong đó, hàng xuất khẩu của Italia sang Việt Nam đạt 1,18 tỷ USD, tăng 20,6% so với năm 2012, hàng Việt Nam xuất khẩu vào nước này đạt hơn 2,29 tỷ USD, tăng 115% so với năm 2012.

Các con số tăng trưởng nói trên cho thấy, quan hệ trao đổi thương mại giữa Italia-Việt Nam vẫn phát triển không ngừng. Điều này cho thấy, trao đổi thương mại là một trong những giải pháp để có thể khắc phục các khó khăn kinh tế tài chính ở nước này.

Hiện nay, các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu sang Italia chủ yếu là linh kiện điện tử và điện thoại di động, giày dép, cà phê, thủy sản, máy vi tính, máy móc, thiết bị, sắt thép và sản phẩn sắt thép, cao su và sản phẩn cao su, túi sách và sản phẩm du lịch, đồ gỗ. Còn Italia xuất khẩu sang Việt Nam các mặt hàng như: máy móc, thiết bị, thức ăn gia súc, nguyên phụ liệu dệt may và da giày, dược phẩm và nguyên liệu dược phẩm, vải, hóa chất và sản phẩm hóa chất, xe máy và phụ tùng, sắt thép và sản phẩm sắt thép, chất dẻo và sản phẩm chất dẻo, sản phẩm điện tử và máy tính.

Bên cạnh đó phải nói đến các công trình đầu tư của các tập đoàn kinh tế sản xuất lớn của Italia trong nhiều lĩnh vực: lắp ráp cơ khí như của Tập đoàn Piaggio, chế biến sắt thép của Tập đoàn Danieli, chế biến hóa chất của Tập đoàn Mapei, sản xuất lắp ráp tại chỗ bình nước nóng Ariston, khai thác dầu khí Tập đoàn ENI... Đáng chú ý, hiện nay Công ty Sản xuất Piaggio Vietnam - công ty do chính Tập đoàn Piaggio đầu tư toàn bộ 100%, đang sản xuất xe gắn máy không chỉ dành cho thị trường Việt Nam, mà còn xuất khẩu sang các quốc gia lân cận với mục tiêu là đưa cơ sở sản xuất Piaggio Vietnam lên thành cơ sở sản xuất xe gắn máy cho toàn bộ Đông Nam Á và thị trường khu vực.

Xin cảm ơn ông!

Nguồn: baocongthuong.com.vn